VAN CỔNG (VAN CỬA) – CẤU TẠO, NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG VÀ ỨNG DỤNG

1. Van cổng là gì?

Van cổng (tiếng Anh: Gate Valve), còn được gọi là van cửa, là một loại van đóng/mở bằng cách nâng hoặc hạ một cánh cửa (gọi là đĩa van – gate) ra khỏi hoặc vào trong dòng chảy của lưu chất. Van cổng thường được sử dụng để đóng hoặc mở hoàn toàn dòng chảy, chứ không thích hợp để điều tiết lưu lượng.

. Cấu tạo van cổng

Van cổng có cấu tạo đơn giản, bao gồm các bộ phận chính:

• Thân van (Body): Là phần vỏ ngoài bảo vệ các chi tiết bên trong, thường làm bằng gang, thép, inox, đồng,…
• Nắp van (Bonnet): Gắn với thân van bằng bu-lông hoặc ren, có thể tháo rời để bảo trì.
• Ty van (Stem): Là trục kết nối với tay quay (hoặc bộ truyền động) và cánh van, giúp nâng/hạ đĩa van.
• Đĩa van (Gate/Disc): Là bộ phận chính dùng để chặn hoặc mở dòng chảy. Có nhiều loại đĩa như wedge gate, parallel gate,…
• Tay quay (Handwheel): Dùng để điều khiển van bằng tay.
• Gioăng làm kín (Gasket/Seal): Ngăn rò rỉ lưu chất ra ngoài.

Tùy vào thiết kế, van cổng có thể là van ty nổi (rising stem) hoặc van ty chìm (non-rising stem).

3. Nguyên lý hoạt động của van cổng

• Khi mở van: Người vận hành quay tay quay, trục ty van nâng đĩa van lên khỏi dòng chảy → dòng chảy được lưu thông tự do.
• Khi đóng van: Quay tay quay theo chiều ngược lại, trục ty hạ đĩa van xuống vị trí giữa thân van → chặn dòng chảy hoàn toàn.

Van cổng hoạt động theo nguyên lý đóng/mở dứt điểm (on/off), không điều tiết lưu lượng như van cầu.

4. Phân loại van cổng

Có nhiều cách phân loại van cổng:

Theo cấu tạo ty van:

• Van cổng ty nổi (Rising Stem Gate Valve): Ty van nhô lên khi mở – dễ quan sát trạng thái van.
• Van cổng ty chìm (Non-Rising Stem Gate Valve): Ty không thay đổi chiều dài khi quay – gọn hơn, dùng nơi hạn chế không gian.

Theo vật liệu chế tạo:

• Van cổng gang (dùng cho nước, PCCC,…)
• Van cổng đồng (hệ thống dân dụng nhỏ)
• Van cổng inox (chống ăn mòn tốt – dùng cho hóa chất, thực phẩm)
• Van cổng thép (chịu áp cao, nhiệt cao – trong công nghiệp nặng)

Theo cách điều khiển:

• Van cổng tay quay (thủ công)
• Van cổng điều khiển điện
• Van cổng điều khiển khí nén

5. Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm:

• Cấu tạo đơn giản, dễ vận hành.
• Giá thành hợp lý, phổ biến trên thị trường.
• Khi mở hoàn toàn, không gây cản trở dòng chảy → tổn thất áp suất nhỏ.
• Có thể sử dụng cho nhiều loại môi chất: nước, dầu, hơi, hóa chất,…

Nhược điểm:

• Không dùng để điều tiết lưu lượng.
• Thời gian đóng/mở chậm hơn so với các loại van bi, van bướm.
• Có thể bị kẹt cặn nếu môi trường làm việc có nhiều chất rắn.
• Chiếm không gian theo chiều dọc nếu là loại ty nổi.

6. Ứng dụng của van cổng

Van cổng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:

• Hệ thống cấp thoát nước sinh hoạt và công nghiệp
• Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC)
• Ngành dầu khí, hóa chất, nhiệt điện
• Nhà máy xử lý nước thải
• Ngành đóng tàu và hàng hải
• Hệ thống HVAC, lò hơi

7. Một số thương hiệu van cổng nổi tiếng

• ARITA (Malaysia)
• Kitz (Nhật Bản)
• Samwoo, Wonil (Hàn Quốc)
• AUT (Trung Quốc)
• YDK (Đài Loan)
• Tozen, Toyo (Nhật Bản)

8. Lưu ý khi lắp đặt và sử dụng

• Đảm bảo lắp đúng chiều dòng chảy (theo mũi tên trên thân van).
• Không đóng/mở van quá nhanh để tránh sốc áp.
• Định kỳ bảo dưỡng gioăng làm kín và kiểm tra hoạt động.
• Nếu môi trường làm việc có nhiều bùn, cặn – nên dùng van dạng khác (van bướm, van bi…).

9. Kết luận

Van cổng (van cửa) là thiết bị quan trọng trong hệ thống đường ống với chức năng đóng/mở dòng chảy hiệu quả. Nhờ cấu tạo đơn giản, độ bền cao, chi phí thấp, van cổng được sử dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, người dùng cần hiểu rõ tính chất hoạt động để sử dụng đúng mục đích, đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ thiết bị.

 

🛒 Mua hàng và tư vấn

Công ty TNHH Bilalo là nhà nhập khẩu và phân phối chính thức thiết bị công nghiệp tại Việt Nam. Bạn có thể liên hệ để được tư vấn và báo giá: thietbibilalo.com

• Website: bilalo.com.vn

• Hotline: 0906 294 186

• Email: thietbicongnghiepbilalo@gmail.com

Quý khách cần hỗ trợ thêm về lựa chọn model phù hợp với ứng dụng cụ thể, hãy cung cấp thông tin chi tiết về môi trường làm việc và yêu cầu kỹ thuật, chúng tôi sẽ giúp bạn chọn lựa sản phẩm phù hợp nhất!

Xem thêm: Đồng hồ đo nhiệt độ Wise T210, đồng hồ nhiệt độ Wise T114, công tắc áp suất Danfoss KP36, đồng hồ đo nhiệt độ Wise T210, đồng hồ nhiệt độ Wise T114, công tắc áp suất KP36, Van một chiều lá lật Đài Loan, van bướm tay quay Arita, van cổng ty chìm Arita, van bướm tay gạt Arita, van cổng ty chìm Trung Quốc, công tắc dòng chảy HFS25, đồng hồ áp lực Wika 213.53